Онлайн-отырыс «Атамекен» Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы Төралқа Төрағасы Тимур Құлыбаевтың қатысуымен өтті, оған алты облыстың кәсіпкерлері қатысты.
Жаңартылған құрамдағы Өңірлік кәсіпкерлер кеңесі үшінші рет жиналып отырғанын Павлодар облысы Кәсіпкерлер палатасы Өңірлік кеңесінің төрағасы Қобланбек Қожин атап өтті.

«Өткен аптада Өңірлік кеңес мүшелері белсенді белсенді түрде облыстың төрт ауданында болып, кездесіп, ауыл кәсіпкерлерінің проблемаларын талқылады. Павлодар облысы әкімінің қатысуымен Өңірлік кеңестің отырысы бір күннен кейін жоспарланып отыр, онда аймақтық деңгейдегі проблемалар талқыланатын болады», - деді Қобланбек Қожин.

Төтенше жағдай енгізілгенге дейін Павлодар облысында 138 мыңнан астам адам жұмыспен қамтылған 46 мыңнан астам шағын, орта және ірі бизнес жұмыс істеді, шектеу жойылғаннан кейін, 134 мыңнан астам қызметкері бар 45 мың кәсіпорын бүгін өз жұмысын қайта бастады.
Шектеу шаралары бар кәсіпкерлік субъектілерінің жалпы саны - 1244, онда 11 588 жұмыскер бар.
1526 қызметкері бар 391 кәсіпкерлік субъектілері (ойын-сауық мекемелері (букмекерлік кеңселер, лото клубтар), түнгі клубтар, сауда және ойын-сауық орталықтарындағы балалар ойын алаңдары, кинотеатрлар, кальян демалыс орындары, боулинг орталықтары, караоке, компьютерлік клубтар және т.б.) қалпына келтірілмеген.
Карантин кезеңінде жұмысын жалғастырған өнеркәсіп саласы жұмысшыларының саны аздап төмендеді. Ең көп жұмысшылар сауда саласында 7000-нан астам адам, білім беру саласында 1700-ден астам адам, монша мен саунада 666 адам, қызмет көрсету саласында 1000-нан астам адам анықталды.
Осы оқиғаларды ескере отырып, аймақтың кәсіпкерлерінде республикалық деңгейде шешуді қажет ететін мәселелер бар.

«Кәсіпкерлерден келіп түсетін сұрақтарының бірі Тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің сапасы мен қауіпсіздігін бақылау департаментінің жоғары талаптарына қатысты. Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік санитарлық дәрігерінің қаулысы бойынша кәсіпкерлерге дезинфекциялық туннельдер, рамалар сауда орталықтарында, үйлерде, жабық базарларда орнатылуға міндеттелді. Кәсіпкерліктің өтініштерінен байқалғандай, тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің сапасы мен қауіпсіздігін бақылау департаментінің карантиндік шаралардың сақталуына қойылатын талаптары асыра көрсетілгені және кәсіпкерлер тарапынан қосымша шығындарға әкеп соқтыратыны анық. Дезинфекциялық туннельдердің құны шамамен 400 мың теңгені құрайды. Сонымен қатар, дезинфекциялық туннельдерді орнату және пайдалану сауда орталықтарына келушілер үшін жағымсыз сипат пен тітіркенуді тудырады, өйткені ол адамға басынан аяғына дейін дезинфекциялау затын шашыратады», - дейді Қобланбек Қожин.

Тағы бір маңызды мәселе ол - кафе қызметін келушілер санымен шектеу.
Бүгінгі күні 30 адамға артық қызмет көрсетуге рұқсат етілген. Сонымен бірге, мерейтойлар мен отбасылық мерекелерді өткізуге тыйым салынды және кәсіп иесіне де, мерекені ұйымдастырушыға да әкімшілік айыппұлдар салынады.
Өңірлік Кеңесінің төрағасы проблемалық мәселелерді шешудің мүмкін шаралары ретінде дезинфекциялық туннельдерді орнатуға және барлық сауда бутиктерінде төсеніштердің болуын қажет ететін талаптарды алып тастауды ұсынды. Сондай-ақ еске алу және отбасылық мерекелерді 30 орыннан асырмай өткізуге рұқсат етуді атап өтті.
Бизнестің тағы бір проблемалық мәселесі коммуналдық төлемдерді төлеуге қатысты. Елімізде коронавирустың таралуына және төтенше жағдай режимінің енгізілуіне байланысты қызмет көрсету саласында, әсіресе фитнес залдары мен хауыздар үшін өте күрделі жағдай қалыптасты, олар өз қызметін осы жылдың наурызынан бастап тоқтатуға мәжбүр болды.
Алайда, монополистер жұмыс істемей тұрған кезде осындай объектілер үшін коммуналдық қызметтерге ақы төлеу талаптарын жеңілдетпейді.
Павлодарда орналасқан «Толқын» бассейнін монополист коммуналдық төлемдер бойынша қарыздары үшін жылудан ажыратады. Бірақ, Қазақстан Республикасы Үкіметінің отырысында экономиканың ең көп зардап шеккен салаларындағы кәсіпкерлік субъектілеріне коммуналдық төлемдерді өтеуге қаражат бөлу туралы айтылды. Біз экономиканың ең көп зардап шеккен салаларында, бассейндерде, фитнес орталықтарында және басқаларында кәсіпкерлердің коммуналдық төлемдерін төлеуге қаражат бөлу механизмін әзірлеуді ұсынамыз », - деді Қобланбек Қожин.
«EcoJer» аймақтық экологиялық бастамалардың қазақстандық қауымдастығы »ЗТБ Павлодар облысы бойынша филиалының директоры Райхангүл Сатабаева аймақ экологиясының өзекті мәселесін көтерді.

«Бүгінгі күні Павлодар облысының өнеркәсіптік аймақ ретіндегі экологиялық мәселелері өткір болып табылады және бар проблемаларды шешуге ерекше назар аударуды қажет етеді. Қалалық жерлерде тұрмыстық қалдықтардың көлемі бір тұрғынға жылына 330 кг құрайды. 2025 жылға қарай тұрмыстық қатты қалдықтардың көлемі 50% -дан астамға өседі деп болжануда. Сонымен бірге, пайда болған қалдықтар алдын-ала сұрыпталмай және залалсыздандырылмай полигондарға шығарылады. Қазақстан аумағында қалдықтардың барлығы дерлік полигондарға апаррылады », - деді Райхангүл Сатабаева.

Сонымен бірге, Қазақстанның «жасыл экономикаға» көшу тұжырымдамасы бекітілді.
Осы Тұжырымдаманың негізгі қағидаларының бірі қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеуді қоса алғанда, қалдықтарды басқару жүйесі болып табылады.

«Сұрыптау зауытының құрылысы мен қызмет етуі жүздеген миллион теңге құрайды. Егер зауытты салуға кететін шығындар тұрғындар үшін тарифке енгізілсе, бұл қол жетімсіз сома болады. Осыған байланысты мемлекеттік бюджеттен қалдықтарды қайта өңдейтін зауыт салу шығындарының 25% -ын инвестсубсидиялау мәселесін қарастыру қажет. Бұл шара осы саланың дамуын, төмен тарифтердің сақталуын, сондай-ақ бизнестің өзін-өзі қамтамасыз етуін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді», - деді Райхангүл Сатабаева.

«EcoJer» аймақтық экологиялық бастамалардың қазақстандық қауымдастығы» ЗТБ Павлодар облысы бойынша филиалының директоры қатты және қатты қалдықтарды қайта өңдеу үдерісіне шағын және орта бизнесті тарту үшін қалдықтарды сұрыптау және қоқысты қайта өңдеу зауыттарының құрылысына 25% инвестициялық субсидия түрінде мемлекеттік қолдау қажет екенін баса айтты.
«Три Кота Ж» ЖШС басшысы Анастасия Барт жергілікті өндірушілерді қолдауға қатысты сұрақ қойды. 

«Бүгінгі таңда отандық өнімді Магнум жіне Small сияқты Қазақстан Республикасының ірі сауда желілерінің сөрелеріне қою туралы мәселе туындап отыр. Ритейлерлердің кейбір өкілдері одақтас мемлекеттердің жеткізушілеріне, отандық тауарларға назар аудармай, артықшылық береді. Бізге тек отандық өндірушілерді қолдау қажет. Мысалы, көрші Ресейде заң бөлшек сауда орындарын сөрелердің кем дегенде 50% -ын өз өндірушілеріне «беруге» міндеттейді », - дейді кәсіпкер.

Мәселен, павлодарлық компания нарықта 28 жыл жұмыс істейді және жартылай фабрикаттар шығарады. Өнім ассортиментінде 80-нен астам тауар бар. Жылына өндіріс көлемі шамамен 2400 тоннаны құрайды. Кәсіпорынның айналымы 2019 жылы 520 миллион теңгені құрайтын Шағын тізбек 17 миллион теңгенің және Magnum - 2,5 миллион теңгенің өнімін алды. Көлемі үлкенірек болуы мүмкін, бірақ басқа елдердің жеткізушілеріне байланысты шектеулер бар, оның үстіне келетін өнімнің сапасы төмен.

«Өнімді сертификаттау - маңызды мәселе. Әдетте, кәсіпорындар кем дегенде 10 тауар шығарады және әрбір тауар бөлек сертификаттауға жатады. Сертификаттың құны - 50 000 теңгеден. Егер төлемді кешенде алсаңыз, онда оның мөлшері өте үлкен. Сонымен қатар, зертханалық зерттеулер қажет. Бұл сонымен қатар өнімнің әр түрі үшін жеке төлем. Бұл шығындардың барлығы өндірушілердің көпшілігі үшін ауыр, сонымен қатар жаңа өнімдердің қазақстандық нарыққа енуі мен өндірістің дамуын баяулатады. Бұған қоса, өнімді сертификаттаудың қымбаттығына байланысты көлеңкелі бизнес бар», - деп шағымданды Анастасия Барт.

Осы мәселелерді шешудің мүмкін шаралары ретінде кәсіпкерлер отандық өнімнің кемінде 50% -ын ірі сатушылардың сөрелерінде орналастыруды қамтамасыз етуді сұрайды.
Отандық өндірушілерге тауарларды сертификаттау және сәйкестігін декларациялау үшін кәсіпкерлер шығындардың бір бөлігін жергілікті билік органдары есебінен субсидиялауды сұрайды. Бұл өндіріс шығындарын төмендетуге және жаңа өнімдердің нарыққа шығуын арттыруға мүмкіндік береді.
Несиелік серіктестіктер қызметіндегі проблемаларды «Ажболат несиелік серіктестік» ЖШС төрағасы Гадыл Наукенов көтерді.

«Павлодар облысында несиелік серіктестіктер әр қалада және ауданда жұмыс істейді. Мен Успен ауданында орналасқан Ажболат несиелік серіктестігінің Төрағасымын. Қазіргі кезде несиелік серіктестіктердің қызметі Ұлттық Банктің осы серіктестіктерге мүше болу тәртібін қатаң регламенттейтін қаулысымен реттеледі. Ауылдық несиелік серіктестіктер үшін жаңа мүшелерді қосу процедурасы күрделі. Несиелік серіктестіктер шағын және орта бизнесті де, жеке үй шаруашылығын да қаржыландыратын микроқаржы ұйымдарымен бір деңгейде болды, бұл қарыз алушылардың борышына әкелуі мүмкін. Несиелік серіктестіктер МҚҰ-нан айырмашылығы, серіктестік мүшелеріне жарғылық капиталға салынған мөлшерге сәйкес ғана несие береді », - деді Ғадыл Наукенов.

Ұлттық банктің несиелік серіктестіктерді микроқаржы ұйымдарымен теңестіре отырып, микроқаржы қызметі туралы заңға сәйкес халықтың қарыз жүктемесінің алдын-алу бөлігіндегі шамадан тыс реттеу, қосымша есептер ұсынатын персоналды кеңейтуге және ұстауға қосымша шығындарға алып келеді, бұл сайып келгенде қарыз алушыларға пайыздық ставкасы бағасының өсуіне, сондай-ақ жарғылық капиталға қосымша жарналар салуға әкеледі.
Сонымен қатар, несиелік серіктестіктердің несиелік өнімдер, пайыздық мөлшерлемелер мен комиссиялық төлемдер бойынша мәселелерді дербес шешуге мүмкіндігі жоқ.

«Сізден АКК шарттарында құрылған және АКК орбитасында орналасқан несиелік серіктестіктерді Ұлттық Банк пен АФРР реттеуінен шығарып, ауылдық несиелік серіктестік тұжырымдамасын қайтаруыңызды сұраймыз», - деді Ғадыл Наукенов.